Niemand reageert op klacht

Je bent hr-directeur van een overheidsdienst. Jamila komt bij jou melden dat haar diensthoofd haar pest omdat ze van Marokkaanse origine is. Ze heeft het probleem al gemeld aan de vertrouwenspersoon en de psychosociale preventieadviseur , maar die durven volgens haar niet tussenbeide te komen. Bovendien krijg je Jamila’s diensthoofd over de vloer, die haar wil ontslaan: Jamila zou haar instructies niet opvolgen.

Welke stappen onderneem je om de goede werking van de dienst te verzekeren en tegelijk de wetgeving inzake discriminatie en welzijn op het werk te respecteren?

Juridisch antwoord

Als hr-verantwoordelijke waak je over de gelijke behandeling en het welzijn van het personeel. Je moet dus actie ondernemen:

• Controleer welke stappen zijn genomen door betrokken leidinggevenden, de vertrouwenspersoon en de preventieadviseur. Bij het ontbreken hiervan, bekijk je om welke reden er na het verzoek van Jamila geen actie werd ondernomen.
• Als een verslag van de preventieadviseur bevestigt dat er racistische pesterijen plaatsvinden, moet je de situatie zo snel mogelijk onder controle krijgen.
  Dit kan je doen door bijvoorbeeld:
• het diensthoofd aan de Antidiscriminatiewetten en de Welzijnswet te herinneren en haar te verbieden om nog racistische en/of intimiderende uitlatingen te doen;
• de aanbevelingen die genomen werden door de preventieadviseur op te volgen  met de bedoeling een einde te maken aan de feiten en herhaling ervan te voorkomen;
• indien nodig disciplinaire maatregelen te nemen tegen het diensthoofd en/of herstel- of welzijnsgerichte maatregelen voor Jamila.

Het diensthoofd moet van haar kant objectief kunnen aantonen dat Jamila instructies niet opvolgt. Dit kan bijvoorbeeld door evaluatierapporten.

🚩 Opgelet!  Als Jamila wordt ontslagen of andere negatieve gevolgen ondervindt van haar melding over racistische pesterijen, kan ze een procedure starten voor de arbeidsrechtbank. Je moet dan als werkgever met bewijsstukken in de hand voor de rechter kunnen aantonen dat het ontslag op geen enkele wijze iets te maken had met de melding over racistische pesterijen. Als je dat bewijs niet kan leveren, zal je Jamila een bijkomende schadevergoeding moeten betalen.

Wist je dat:

• opzettelijke pesterijen en intimidatie ook strafbaar zijn  op basis van de antidiscriminatiewetgeving? ? Als verantwoordelijke ben je hier best van op de hoogte. Dit kan onder meer door de gratis online leermodule Wet te volgen.
• de antidiscriminatiewetgeving voorziet in bescherming tegen represaillemaatregelen voor slachtoffers van pesterijen of geweld op het werk op basis van wettelijk beschermde persoonskenmerken (bv. origine, geslacht, seksuele oriëntatie, geloof of levensbeschouwing, leeftijd, handicap…). Deze bescherming geldt ook voor getuigen, mensen die hulp of bijstand verlenen en voor klokkenluiders.
• sommige managementmethodes ook kunnen worden beschouwd als psychosociale belasting of pesterijen op het werk ? Denk aan een abnormaal hoge werklast, willekeurige evaluatiemethoden, herhaalde beledigingen en vernederingen,... Dit geldt alle situaties, ook voor de situaties waarin er sprake is van beschermd criterium. Besteed hier voldoende aandacht aan met uw vertrouwenspersonen en preventie-adviseur psychosociale belasting.

💡 Ontdek de implicaties van de Welzijnswet voor jou onderneming.

Advies aan de manager

Ga preventief aan de slag op niveau van de organisatie. Zo kan je anticiperen op problemen en bouw je garanties in voor de gelijke behandeling van elke werknemer:

• Maak diversiteit en inclusie tot je ondernemingswaarden door ze te integreren in je missie/visie.
• Breng de psychosociale risico's binnen je onderneming in kaart. Blijf dit monitoren en voorzie op regelmatige basis bijsturing aan de hand van nieuwe acties. 
• Stimuleer mensen op het terrein om vertrouwenspersoon te worden.
• Stel een interne preventieadviseur aan of zet een samenwerking op met een externe preventiedienst. 
• Voorzie (duurzame) training en opleiding voor de vertrouwenspersonen en preventieadviseurs over de antidiscriminatiewetgeving en over het onthaal van discriminatie-slachtoffers. De gratis online leermodule Wet op eDiv helpt je alvast op weg. 
• Zorg dat elke medewerker (van medewerker tot manager) zich bewust is van de eigen preventieve rol.
• Voorzie maatregelen die garanderen dat evaluaties en selectiebeslissingen objectief gebeuren.
• Werk veilige procedures uit om gevallen van pesterijen en discriminatie te kunnen melden.

Zijn er elementen die wijzen op pesterijen of intimidatie?

• Neem dan zo snel mogelijk een duidelijk standpunt in. Je kan eventueel gebruik maken van disciplinaire sancties. Zo treed je krachtdadig op zonder dat je onmiddellijk tot de zwaarste sanctie (een ontslag) moet  overgaan. 
• Communiceer in elk geval transparant naar het team over de concrete gevolgen voor de dader. 

Meer weten? 

• Ontdek onze tips voor een inclusief preventiebeleid.
• Raadpleeg de brochure van de FOD Werkgelegenheid over de preventie van de psychosociale belasting op het werk.
• Gebruik de Quickscan van Unia om snel lacunes op te sporen en werk te maken van een discriminatievrije werkomgeving.