Racistische pesterijen

Je bent verantwoordelijke van een organisatie en je verneemt dat een werkneemster zich al drie jaar slachtoffer voelt van racistische pesterijen vanwege haar rechtstreekse overste. Zij heeft formeel klacht ingediend bij de externe preventieadviseur die de feiten van racisme in zijn verslag heeft beschreven.

Juridisch antwoord

Als verantwoordelijke ben je aansprakelijk wanneer een personeelslid pestgedrag vertoont en zich racistisch gedraagt ten overstaan van een andere medewerker.

De wet van 11 juni 2002 ter bescherming tegen pesten, geweld en seksuele intimidatie op het werk voorziet een duidelijk juridisch kader. Ongewenst gedrag, dat is gerelateerd aan een beschermd criterium (zoals bijvoorbeeld iemands huidskleur) en dat als gevolg heeft dat de waardigheid van die persoon wordt gekrenkt en een intimiderende, vijandige, vernederende of kwetsende omgeving ontstaat, wordt beschouwd als discriminerend gedrag waartegen bij de arbeidsrechtbanken beroep kan worden ingesteld.

👉🏼 Zie ook: Wet voor welzijn op het werk en tegen pesterijen

Het is aan jou om dergelijke incidenten zo snel mogelijk onder controle te krijgen, vooral als je een gezagsfunctie uitoefent, door erop toe te zien dat:

• er een verbod wordt ingesteld voor werknemers om in de toekomst nog racistische en/of intimiderende uitlatingen te verspreiden;
• er in de werkomgeving geen indiscrete vragen worden gesteld, toespelingen worden gemaakt, informele controles worden gedaan of willekeurige beslissingen worden genomen met de bedoeling om een medewerker/-werkster aan de kant te zetten.

In deze situatie bevestigt het verslag van de externe preventieadviseur het racistische karakter van de pesterij. Je dient de aanbevelingen van de adviseur te respecteren en eventueel sancties te nemen ten overstaan van de desbetreffende medewerker.

👉🏼 Meer informatie over disciplinaire maatregelen

Advies aan de manager

Pesten of intimidatie op het werk kan op verschillende manieren worden vermeden:

• Zorg ervoor dat de Welzijnswet wordt toegepast.
• Stel een (externe of interne) preventieadviseur aan en stimuleer mensen op het terrein om vertrouwenspersoon te worden.
• Maak mensen bewust van de preventieve rol die zij te vervullen hebben. Dit geldt zowel voor de gewone werknemer/-neemster als voor de hoogste kaders.
• Sommige managementmethodes kunnen overigens ook worden beschouwd als pesterijen: de werklast, de evaluatiemethoden, de druk, herhaalde beledigingen en vernederingen.

📒 Meer informatie daarover vind je in de brochure van de FOD Werkgelegenheid over de preventie van de psychosociale belasting op het werk.

Als verantwoordelijke is het belangrijk dat je een duidelijk standpunt inneemt ten overstaan van pesten en intimidatie en dat je communiceert over de gevolgen voor de dader. Dat is zeker het geval voor discriminerend gedrag, dus voor groepen die vallen onder de beschermde criteria. Er kan immers een gevoel van straffeloosheid heersen met betrekking tot ongepast gedrag (misplaatste opmerkingen, twijfelachtige grappen, enz.) met betrekking tot personen van buitenlandse afstamming, homoseksuelen, vrouwen, enz.

De volgende vijf adviezen kunnen nuttig zijn om pesten in een team te voorkomen:

• verduidelijk de rol en de opdracht van iedereen;
• zorg voor een vertrouwensrelatie met je medewerkers;
• zorg voor een arbeidskader waarin het individu wordt gerespecteerd (een reglement);
• volg problemen op;
• vraag advies wanneer je twijfelt.

💡 Wacht niet tot vragen of incidenten opduiken. Een preventieve aanpak rond discriminatie, diversiteit en inclusie is belangrijk. Trek nu al de nodige tijd uit om structureel te werken aan solide en duurzame oplossingen. Werk toe naar een diversiteitsbeleid dat kadert binnen welzijn op het werk. Dit kan via het preventiebeleid van je onderneming. Naast materiële factoren spelen daarin ook de psychosociale aspecten een belangrijke rol.