Weigeren om hand te geven

Je wordt aangesproken over het feit dat een nieuwe medewerker van de dienst communicatie van je onderneming weigert om vrouwen de hand te schudden. Hij weigert hen ook aan te kijken wanneer hij met hen praat en wil niet alleen zijn met een van hen, of dat nu in de lift dan wel tijdens een professioneel gesprek is.

Meerdere collega's nemen daar aanstoot aan en voelen zich beledigd en niet gerespecteerd in hun functie. Zij hebben hem laten weten zich vernederd en beledigd te voelen door deze aanhoudende toestand, maar de medewerker blijft bij zijn standpunt. Hij zegt geen contact te willen (fysiek noch symbolisch) met het lichaam van een andere vrouw dan de zijne. Hij heeft je bovendien bevestigd dat "er geen problemen zijn met zijn mannelijke collega's".

Juridisch antwoord

Wanneer de werknemer een professionele relatie aangaat, aanvaardt hij om de functies te vervullen, die bij de job horen. Er dient dan ook op basis van de vereisten van de functie te worden nagegaan of het gedrag van de werknemer al dan niet verkeerd is.

Bepaalde functies, van commerciële aard, houden contact met derden (klanten) of vertegenwoordigingsopdrachten in. De medewerker die weigert om in contact te komen met vrouwelijke cliënten voert zijn professionele taken dan ook niet naar behoren uit. 

Ten overstaan van zijn collega's kan hij niet worden verplicht om fysiek contact met hen te hebben. Hij dient echter hoffelijk te blijven en goede werkrelaties te onderhouden met al zijn collega's, ongeacht hun geslacht.

Welke de intenties en de rechtvaardiging van de dader aanvankelijk ook zijn, het gevoel te worden genegeerd, dat door zijn vrouwelijke collega's wordt ervaren, kan leiden tot een verslechtering van de arbeidsomstandigheden (gevoel van vernedering, belediging, vijandigheid). 

De Welzijnswet kan ook een rol spelen: ongewenst gedrag dat al dan niet samenhangt met de religieuze overtuiging en dat tot gevolg heeft dat de waardigheid van andere personen wordt aangetast en dat kwetsend kan overkomen, kan worden beschouwd als een daad van pesterijen. De procedures die voorzien zijn in de Welzijnswet, dienen dan gevolgd te worden.

Wet voor welzijn op het werk en tegen pesterijen

Advies aan de manager

Zoals in iedere situatie waarin je weet krijgt van psychosociale risico's moet je eerst de tijd nemen om de zaken te controleren en te begrijpen. Gaat het wel degelijk over herhaalde handelingen? Is er sprake van vijandigheid of concurrentie tussen collega's waardoor het probleem wordt uitvergroot? Ook als het over twee afstandelijke collega's gaat, die elkaar niet willen groeten, spreken we niet over intimidatie. Bedrijfsculturen kunnen sterk verschillen al naargelang de regio en de mensen die er werken.

Dit gedrag mag niet automatisch worden gekoppeld aan een religieuze overtuiging; dit zou binnen een onderneming kunnen leiden tot een vijandig klimaat ten overstaan van alle werknemers die een bepaald geloof aanhangen. Niet iedereen vult zijn religieuze overtuiging op dezelfde manier in.

Wij adviseren om in gesprek te gaan met de betrokken persoon. Begrijpt hij het effect van zijn weigering? Wat stelt hij zelf voor als oplossing om vrouwelijke collega's respectvol te begroeten? 
Wij adviseren ook om hem:

• uit te leggen welke de directe of indirecte gevolgen van zijn gedrag zijn voor de medewerksters;
• te wijzen op zijn professionele taken wanneer hij, bijvoorbeeld, een evaluatiegesprek heeft geweigerd waarbij hij alleen zou zijn met zijn diensthoofd;
• te wijzen op het feit dat de organisatie belang hecht aan de gelijkheid tussen mannen en vrouwen, aan harmonieuze arbeidsrelaties voor iedereen en aan de strijd tegen alle gedrag waardoor het welzijn op het werk in het gedrang komt;
• uit te leggen wat de wet voorziet op het vlak van de strijd tegen moreel discriminerend gedrag op grond van het geslacht.