Ga naar hoofdinhoud

Praktijkvoorbeeld - Stille Ruimte

Aanleiding voor de praktijk

Studenten van de AP Hogeschool zochten naar een rustige ruimte om tussen de lessen door te kunnen bidden. Ze werden in deze vraag ondersteund door het Steunpunt Diversiteit van de opleiding Orthopedagogie dat positieve ervaringen had met een soortgelijk lokaal. Een aantal jaren later was de eerste Stille Ruimte op campus Noorderplaats een feit.  

De praktijk gewikt en gewogen

De “Stille Ruimte” binnen AP Hogeschool, is een ruimte voor rust, individuele bezinning en gebed. Een afsprakennota bepaalt hoe en waarvoor studenten en personeel het lokaal mogen gebruiken. De gebruikersrichtlijnen staan ook gepubliceerd aan de ingang van het lokaal. Bijvoorbeeld:

  • Prioritair is dat het stil is in de ruimte. Dat betekent dat je er individueel naartoe komt.
  • De ruimte is niet bedoeld om in stilte je schoolwerk te maken. Computers en gsm-gebruik zijn er niet toegestaan.
  • Om maximale toegankelijkheid te garanderen en ieders individuele beleving te vrijwaren, is het niet toegelaten ideologische, politieke of religieuze materialen of boodschappen achter te laten.

De ruimte zelf is altijd open, prikkelarm en voorzien van aangepast meubilair. De meubels creëren een gevoel van privacy en geven je de kans om in diverse houdingen te rusten en je te bezinnen. Er is ook een gedeelte zonder meubilair, zachte vloerbekleding en een kast aan de ingang om je schoenen in achter te laten. De toegangsdeur is van glas: transparant, maar voorzien van een matte strook. Zo respecteert de school het private karakter van de ruimte en blijft toezicht mogelijk.

Het beslissingsproces

Het schema hieronder geeft een zicht op de sleutelmomenten die vorm gaven aan het huidige beleid rond de Stille Ruimte binnen AP Hogeschool:

Klik hier voor de tekstversie van het schema

schema van de verschillende stappen uit het beslissingsproces

 

  • De motivatie, het engagement en het doorzettingsvermogen van de personen binnen het Steunpunt Diversiteit. Dankzij hen verdween het idee niet van de agenda.

  • Steun vanuit de directie en de aanstelling van een diversiteitscoördinator waren cruciale stappen in het beslissingsproces.

  • Door eerst AP’s visie op actief pluralisme intern uit te klaren en een handelingskader op te zetten om diversiteitsvragen te beantwoorden, ontstond een referentiekader om de vraag voor een Stille Ruimte aan af te toetsten.

  • De AP Hogeschool kende op het moment van de vraag naar een gebedsruimte geen overkoepelend diversiteitsbeleid. Door het gebrek aan strategische beleidsankers om het initiatief aan vast te hangen, was het moeilijk om het onderwerp hoog op de agenda te houden.

  • Het beslissingsproces nam veel tijd in beslag. Niet alle betrokkenen zagen in het begin in waarom de Stille Ruimte een meerwaarde was voor AP Hogeschool.

  • Het bleek niet gemakkelijk om een geschikte ruimte te vinden. Het lokaal moest goed bereikbaar zijn, voldoende groot en ook een zekere mate aan toezicht toelaten. Bij de bouw van campus Noorderplaats was er voor de Stille Ruimte geen apart lokaal voorzien. Ook later stond de beschikbaarheid van het toegewezen lokaal onder druk door plaatsgebrek.

  • In het begin kreeg niemand officieel het mandaat (en dus de bijbehorende tijd) om de Stille Ruimte op te volgen. Sommige studenten begonnen de meubels te verplaatsen, de stilte afspraak te overtreden,… Dit bracht het gebruik en de doelstellingen van het lokaal in gevaar. 

  • Een duidelijke afsprakennota was nodig om het correct gebruik van het lokaal te verzekeren. Het was een hele uitdaging om deze afspraken positief en vanuit opportuniteitsoogpunt te formuleren.

  • Werk een duidelijke visie uit op D&I en maak gebruik van een handelingskader om diversiteitsvragen te behandelen.

  • Verzeker je van de steun van directie en coördinatie door een diversiteitsmedewerker.

  • Maak een afsprakenkader waarin je de doelstellingen van de ruimte duidt. Schep duidelijkheid over wat wel of niet is toegelaten en wat de gevolgen zijn als de afspraken worden overtreden.

  • Zorg voor een adequate opvolging eens de ruimte in gebruik is. Dit gebeurt best door een duo of trio dat de nodige competenties heeft om op diplomatieke, duidelijke en empathische manier in gesprek te gaan met de personen die de ruimte gebruiken. Geef deze contactpersonen een duidelijk mandaat met de nodige tijd en middelen.

  • Waak over een goede communicatie in alle fasen van het traject:

    • Bij aanvang van het project kan je gericht bevragen wat er nodig is, hoe de ruimte vorm moet krijgen,…
    • Daarna moet je medewerkers en afdelingen mee krijgen in het verhaal. Dit doe je best voordat de ruimte effectief wordt toegewezen zodat je kan anticiperen op weerstand en misverstanden vermijden. Je kan hierbij communiceren over: de reden van het initiatief, waarvoor je de ruimte wel of niet zal mogen gebruiken, welk lokaal ervoor zal worden gebruikt, hoe de opvolging zal gebeuren,…
    • Eens het kader duidelijk is en de ruimte effectief in gebruik wordt genomen, moet je positief en herhaaldelijk blijven communiceren zodat het initiatief blijft leven. Nieuwe studenten of medewerkers kan je bijvoorbeeld over de ruimte informeren tijdens het onthaal,… Bepaalde afspraken zal je af en toe in herinnering moeten brengen of het waarom er achter bijkomend toelichten.


De Stille Ruimte op campus Noorderplaats draait nu goed en wordt opgevolgd door medewerkers die verbonden zijn aan de groep die werkt rond Diversiteit en Inclusie binnen AP Hogeschool. Bedoeling is om het mandaat voor deze opvolging structureel te verankeren in hun takenpakket. Dit waarborgt de continuïteit.

In 2022 werd het gebruik van de ruimte geëvalueerd via een bevraging. Het eindoordeel was positief. De respondenten vonden onder meer dat het initiatief breder bekend gemaakt mocht worden. De diversiteitscoördinator en het Steunpunt Diversiteit gaan nu met de aanbevelingen uit de bevraging, verder aan de slag.

Intussen krijgt het initiatief navolging op een aantal andere campussen van de AP Hogeschool. Ook daar zal het cruciaal zijn om gemandateerde contactpersonen aan te duiden die het gebruik van ruimte opvolgen. De concrete uitvoeringsmodaliteiten worden best op één centraal punt gecoördineerd. Zo gaan de verschillende ruimtes over de campussen heen geen eigen leven leiden maar worden ze op uniforme manier ingevuld en opgevolgd.

De plaats van de praktijk in de organisatie

AP Hogeschool heeft een uitgeschreven visie op actief pluralisme. Onder leiding van een diversiteitscoördinator werkt een groep medewerkers nu aan een nieuwe visie op diversiteit en inclusie in zijn geheel. Dit zal de basis vormen voor een breder diversiteitsbeleid. AP Hogeschool heeft ongetwijfeld nog een boeiend en leerrijk parcours in het vooruitzicht. 

eDiv helpt !

Wil je ook werk maken van een Stille Ruimte binnen jou organisatie? Zorg er dan voor dat het initiatief niet op zichzelf staat. Veranker het in een duidelijke visie op diversiteit en inclusie, verzeker je van een gedragen basis en ga methodisch te werk.

eDiv geeft je concreet advies om aan de slag te gaan: 


Laatste update: 22/02/2024

AP beschouwt het gebruik van de stille ruimte voor rust, individuelle bezinning en gebed als één van de hefbomen om inclusief om te gaan met de aanwezige diversiteit binnen de hogeschool.

Anthony Mariën
Diversiteitscoördinator

© Unia • Interfederaal Gelijkekansencentrum • www.ediv.be